សម្តេចអគ្គមហាធម្មពោធិសាលកិត្តិព្រឹទ្ធបណ្ឌិត ជា ស៊ីម គឺជាអ្នកនយោបាយវ័យចំណាស់លេចធ្លោមួយរូបនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ។ លោកទទួលបានការគោរពស្រលាញ់ពីប្រជាពលរដ្ឋជាទូទៅ ពីថ្នាក់ដឹកនាំជាតិ និង អន្ដរជាតិនៅក្នុងប្រទេស និងលើពិភពលោក ។ លោកបានក្លាយជាប្រធានរដ្ឋសភាចាប់តាំងពីឆ្នាំ ១៩៨១ ដល់ ១៩៩៨ ហើយបានក្លាយជាប្រធានព្រឹទ្ធសភាមួយឆ្នាំបន្ទាប់ គឺចាប់តាំងពីឆ្នាំ ១៩៩៩ រហូតមកដល់ឆ្នាំ២០១៥នេះ ។ ក៏ប៉ុន្ដែដោយសារមានបញ្ញាសុខភាពនៅរយៈពេលចុងក្រោយនេះ សម្តេច ជា ស៊ីម តែងតែអវត្ដមានពីការងារ ដោយប្រគល់ភារកិច្ចទៅអនុប្រធានព្រឹទ្ធសភា ឯកឧត្តម សាយ ឈុំ ជំនួសវិញ ។
សម្តេច ជា ស៊ីម បានកើតចេញពីត្រកូលកសិករក្នុងស្រុករមាសហែក ខេត្តស្វាយរៀង នៅថ្ងៃទី១៥ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ១៩៣២ ។ ឪពុករបស់លោកមានឈ្មោះ ជា សៅ ហើយម្ដាយឈ្មោះ ប៉ែន ណាវ ដែលពួកគាត់ប្រកបរបរធ្វើស្រែចម្ការ ។ លោក ជា ស៊ីម ជាកូនទីបីក្នុងគ្រួសារដែលមានកូនប្រុសបួននាក់ និងកូនស្រីម្នាក់ ។ កូនបងគេបង្អស់ជាកូនប្រុសមានឈ្មោះ ជា សន កូនទីពីរ ជា នូ ជាកូនស្រី កូនទីបីគឺ ជា ស៊ីម កូនទីបួន ឈ្មោះ ជា ផន ជាកូនប្រុស និង កូនប្រុសពៅឈ្មោះ ជា ផុន ។
កាលពីកុមារភាព ដោយសារតែស្រលាញ់វប្បធម៌ខ្មែរ និងព្រះពុទ្ធសាសនា សម្តេច ជា ស៊ីម បានទៅបួសធ្វើជាសាមណេរ ដើម្បីទទួលបានការសិក្សាអប់រំនៅក្នុងវត្ដអារាម ។ លោកបានបញ្ចប់កម្រិតសិក្សាមធ្យមទូទៅពីពុទ្ធិកមធ្យមសិក្សា និងសាលានយោបាយជាន់ខ្ពស់ បណ្ឌិតកិត្តិយសខាងទស្សនៈវិជ្ជា ។
នៅចន្លោះឆ្នាំ ១៩៥១ ដល់ ១៩៥៤ លោក ជា ស៊ីម បានចូលរួមក្នុងចលនាបដិវត្ដន៍របស់ខ្មែរឥស្សរៈដើម្បីជួយស្វែងរកឯករាជ្យសម្រាប់ប្រទេសកម្ពុជា ។
នៅក្នុងឆ្នាំ ១៩៥៥ លោកបានរៀបការជាមួយស្ដ្រីម្នាក់ ឈ្មោះ ញ៉ែម សឿន ។ ទាំងពីររស់នៅជាមួយគ្នាដោយបានបង្កើតបានកូន៧នាក់ កូនប្រុស៤នាក់ និងកូនស្រី៣នាក់ ។ កូនច្បងរបស់គាត់ឈ្មោះ ជា សាក ភេទប្រុស កូនទីពីរ ឈ្មោះ ជា សំអាត ភេទស្រី កូនទីបី ឈ្មោះ ជា សំអេង ភេទស្រី កូនទីបួនឈ្មោះ ជា ប៉ិន ភេទស្រី កូនទីប្រាំឈ្មោះ ជា ធា ភេទប្រុស កូនទីប្រាំមួយឈ្មោះ ជា ថា ភេទប្រុស និងកូនទីប្រាំពីរឈ្មោះ ជា សុមាធី ភេទប្រុស ។
ចាប់ពីឆ្នាំ ១៩៥៤ ដល់ ឆ្នាំ១៩៧៥ សម្តេច ជា ស៊ីម បានចូលរួមក្នុងចលនាតស៊ូខ្មែរឥស្សរៈ ហើយត្រូវបានតែងតាំងជាមេឃុំ និងចៅហ្វាយស្រុកជាបន្ដបន្ទាប់ ។
នៅក្នុងរបបប៉ុល ពត ចន្លោះពីឆ្នាំ ១៩៧៥ ដល់ ១៩៧៨ លោកនៅតែតស៊ូប្រឆាំងជាលក្ខណៈសម្ងាត់ និងបើកចំហរទៅនឹងរបបនេះ ។ រហូតដល់ថ្ងៃទី២ ខែធ្នូ ឆ្នាំ១៩៧៨ លោកត្រូវបានតែងតាំងជាអនុប្រធានរណសិរ្សសាមគ្គីសង្គ្រោះជាតិកម្ពុជា ។ ការតែងតាំងនេះដោយសារតែលោកត្រូវបានគេមើលឃើញពីប្រវត្តិតស៊ូ និងតួនាទីរបស់លោកពីអតីតភាព ។ នៅចន្លោះឆ្នាំ១៩៧៨ និង១៩៧៩ លោកបានបាត់បង់កូនប្រុសច្បងជាទីស្រឡាញ់របស់លោកគឺ លោក ជា សាក់ និងបងប្អូនបង្កើតរបស់លោកគឺលោក ជា សន លោក ជា ផន និង ជា ផុន។ ពួកគេត្រូវបានចាត់ទុកជាវីរៈបុរសរបស់រណសិរ្សសាមគ្គីសង្គ្រោះជាតិកម្ពុជា ។
បន្ទាប់មក ពីថ្ងៃ៧ ខែមករា ឆ្នាំ ១៩៧៩ ដល់ឆ្នាំ១៩៨១ លោក ជា ស៊ីម ត្រូវបានជ្រើសរើសជាសមាជិកក្រុមប្រឹក្សាប្រជាជាតិបដិវត្តកម្ពុជា និងជារដ្ឋមន្ដ្រីក្រសួងមហាផ្ទៃ ។
ចាប់ពីឆ្នាំ១៩៨១ ដល់ឆ្នាំ១៩៩៣ រយៈពេល១២ឆ្នាំ លោកក៏មានតួនាទីជាប្រធានរណសិរ្សសាមគ្គីកសាងការពារមាតុភូមិកម្ពុជា ជាតំណាងរាស្ដ្រខេត្ដព្រៃវែង និងជាប្រធានរដ្ឋសភានៃរដ្ឋកម្ពុជា ។
ថ្ងៃទី២៥ ខែតុលា ឆ្នាំ១៩៩៣ ដល់ឆ្នាំ១៩៩៩ លោកត្រូវបានជ្រើសរើសជាតំណាងរាស្ដ្រមណ្ឌលភ្នំពេញ និងក្រោយមកត្រូវបានជ្រើសតាំងជាប្រធានរដ្ឋសភានៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ។ នៅថ្ងៃទី៩ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ១៩៩៣ ព្រះករុណាព្រះបាទសម្ដេចព្រះនរោត្ដម សីហនុ អតីតព្រះមហាក្សត្រនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ប្រោសព្រះរាជទាននូវគោរម្យងារជា សម្ដេច ជា ស៊ីម ។
ថ្ងៃទី ១១ ខែមិនា ឆ្នាំ១៩៩៩ ដល់ឆ្នាំ២០១៥ ជាប្រធានព្រឹទ្ធសភានៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ។
កាលបរិច្ឆេទសំខាន់ៗរបស់សម្តេច ជា ស៊ីម
អតីតភាពការងាររបស់លោក ជា ស៊ីម មុនក្លាយជាសមាជិកព្រឹទ្ធសភា៖
| ចន្លោះឆ្នាំ១៩៤៧ ដល់ ១៩៥៤ | ចូលរួមក្នុងចលនាតស៊ូខ្មែរឥស្សរៈ |
| ចន្លោះឆ្នាំ ១៩៥១ ដល់ ១៩៥៤ | បម្រើក្នុងចលនាតស៊ូខ្មែរឥស្សរៈ ដើម្បីឯករាជ្យមាតុភូមិកម្ពុជា |
| ចន្លោះឆ្នាំ ១៩៧០ ដល់ ១៩៧៥ | បម្រើក្នុងចលនាតស៊ូស្នេហាជាតិ និងបន្ដបន្ទាប់ជាប្រធានឃុំ ប្រធានស្រុក |
| ចន្លោះឆ្នាំ ១៩៧៥ ដល់ ១៩៧៨ | តស៊ូសម្ងាត់ និងចំហប្រឆាំងរបបប៉ុលពត |
| ថ្ងៃទី ០២ ខែ ធ្នូ ឆ្នាំ ១៩៧៨ | ក្លាយជាអនុប្រធានរណសិរ្សសាមគ្គីសង្គ្រោះជាតិកម្ពុជា |
| ពីឆ្នាំ ១៩៧៩ ដល់ ១៩៨១ | ជាសមាជិកក្រុមប្រឹក្សា ប្រជាជនបដិវត្ដន៍កម្ពុជា និង ជារដ្ឋមន្ដ្រីក្រសួងមហាផ្ទៃ |
| ពីឆ្នាំ ១៩៨១ ដល់ ១៩៩៣ | ជាប្រធានរណសិរ្សសាមគ្គីកសាងការពារមាតុភូមិកម្ពុជា ជាតំណាងរាស្ដ្រខេត្តព្រៃវែង និងជាប្រធានរដ្ឋសភានៃរដ្ឋកម្ពុជា |
| ថ្ងៃទី១៧ ខែតុលា ឆ្នាំ១៩៩១ | ជាប្រធានគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា |
| ថ្ងៃទី០៥ ខែឧសភា ឆ្នាំ ១៩៩៣ | ជាតំណាងរាស្ដ្រមណ្ឌលភ្នំពេញ |
| ថ្ងៃទី២៥ ខែតុលា ឆ្នាំ១៩៩៣ ដល់ឆ្នាំ១៩៩៩ | ជាប្រធានរដ្ឋសភា នៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា |
| នៅថ្ងៃទី០៩ ខែ វិច្ឆិកា ឆ្នាំ១៩៩៣ | ព្រះករុណាព្រះបាទសម្ដេចព្រះនរោត្ដម សីហនុ អតីតព្រះមហាក្សត្រនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ប្រោសព្រះរាជទាននូវគោរម្យងារជា សម្ដេច |
| ថ្ងៃទី២៦ ខែកក្កដា ឆ្នាំ១៩៩៨ | ជាតំណាងរាស្ដ្រមណ្ឌលភ្នំពេញម្ដងទៀត |
| ថ្ងៃទី ០១ ខែ ធ្នូ ឆ្នាំ ១៩៩៨ | លាលែងពីសមាជិករដ្ឋសភាមណ្ឌលភ្នំពេញ |
| ថ្ងៃទី១១ ខែមិនា ឆ្នាំ១៩៩៩ ដល់២០១៥ | ជាប្រធានព្រឹទ្ធសភានៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ។ |
បទពិសោធន៍សំខាន់ៗជាសមាជិកព្រឹទ្ធសភា៖
| ថ្ងៃទី០២ ខែមិនា ឆ្នាំ១៩៩៨ | ទទួលសញ្ញាប័ត្របណ្ឌិតកិត្តិយសទស្សនៈវិជា្ជ ផ្នែកវិទ្យាសាស្ដ្រនយោបាយពី The Southern California University |
| ថ្ងៃទី១១ ខែមិនា ឆ្នាំ១៩៩៩ | ត្រូវបានជ្រើសតាំងជាប្រធានព្រឹទ្ធសភានៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា នីតិកាលទី១ |
| ថ្ងៃទី២២ ខែមករា ឆ្នាំ២០០៦ | ត្រូវបានជ្រើសរើសជាសមាជិកព្រឹទ្ធសភា ភូមិភាគទី១ មណ្ឌលភ្នំពេញ |
| ថ្ងៃទី ២០ ខែមិនា ឆ្នាំ២០០៦ | ត្រូវបានជ្រើសតាំងជាប្រធានព្រឹទ្ធសភានៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា នីតិកាលទី២ |
| ថ្ងៃទី២៧ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០០៧ | ព្រះករុណាព្រះបាទសម្ដេចព្រះបរមនាថនរោត្តម សីហមុនី ព្រះមហាក្សត្រនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ប្រោសព្រះរាជទាននូវគោរមងារជាសម្ដេចអគ្គមហាធម្មពោធិសាល ជា ស៊ីម |
| ថ្ងៃទី២១ ខែតុលា ឆ្នាំ ២០០៩ | ព្រះករុណាព្រះបាទ សម្ដេចព្រះបរមនាថនរោត្តមសីហមុនី ព្រះមហាក្សត្រនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ប្រោសព្រះរាជទានតម្លើងឋានន្ដរស័ក្ដិថ្នាក់នាយឧត្ដមសេនីយ៍ផុតលេខ ផ្កាយមាស៥ នៃកងយោធពលខេមរភូមិន្ទ |
| ថ្ងៃទី១៥ ខែកក្កដា ឆ្នាំ ២០១០ | បានទទួលសញ្ញាប័ត្របណ្ឌិតកិត្តិយស ផ្នែកស្រាវជ្រាវវិទ្យាសាស្ដ្រវិស័យកសិកម្ម ពីវិទ្យាស្ថានស្រាវជ្រាវវប្បធម៌ពិភពលោកនៃសាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតចិន |
| ថ្ងៃទី១៣ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០១០ | បានទទួលសញ្ញាប័ត្របណ្ឌិតកិត្តិយស ទស្សនៈវិជ្ជា ផ្នែក ភាពជាអ្នកដឹកនាំជាន់ខ្ពស់កិច្ចការព្រឹទ្ធសភា ពីសាកលវិទ្យាល័យ ឌឹ អូផិន សឺមីនែរី នៃរដ្ឋកាលីហ្វរញ៉ា សហរដ្ឋអាមេរិក |
គ្រឿងឥស្សរិយយស ដែលលោក ជា ស៊ីម ទទួលបាន៖
| ថ្ងៃទី ១៦ ខែធ្នូ ឆ្នាំ១៩៩២ | មុនិសារាភ័ណ្ឌ ថ្នាក់មហាសេរីវឌ្ឍន៍ |
| ថ្ងៃទី៣០ ខែមេសា ឆ្នាំ២០០១ | ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាថ្នាក់មហាសេរីវឌ្ឍន៍ |
| ថ្ងៃទី២៩ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០០១ | សុវត្ថារា ថ្នាក់មហាសេរីវឌ្ឍន៍ |
| ថ្ងៃទី១៥ ខែតុលា ឆ្នាំ២០០១ | ការពារជាតិ ថ្នាក់មាស២ ប្រាក់២ សំរឹទ្ធ២ |
| ថ្ងៃទី១៥ ខែតុលា ឆ្នាំ២០០១ | សេនាជ័យសិទ្ធ |
| ថ្ងៃទី០៧ ខែមិនា ឆ្នាំ២០០៣ | ជាតូបការៈ |
| ថ្ងៃទី២៨ ខែមិនា ឆ្នាំ២០០៨ | ឯករាជ្យជាតិ |
| ថ្ងៃទី២៧ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០០៨ | គ្រឿងឥស្សរិយយស មាស ខ្ពស់បំផុតពី ឯកឧត្តម ជុម ម៉ាលី អគ្គលេខាធិការនៃគណៈកម្មាធិការមជ្ឍឹមបក្សប្រជាជនបដិវត្តន៍ឡាវ និងជាប្រធានរដ្ឋសភាប្រធាធិបតេយ្យប្រជាមានិតឡាវ ។ កម្រិតបណ្ដុះបណ្ដាលមុខវិជ្ជាជីវៈ លើវគ្គនយោបាយជាន់ខ្ពស់ |
| ថ្ងៃទី០២ ខែមិនា ឆ្នាំ១៩៩៨ | ទទួលបានសញ្ញាប័ត្រថ្នាក់បណ្ឌិតកិត្តិយសផ្នែក ទស្សនៈវិជ្ជា នៅសាកលវិទ្យាល័យកាលីហ្វញ៉ា សហរដ្ឋអាមេរិក |
| ថ្ងៃទី២៧ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០០៧ | ទទួលបានសញ្ញាប័ត្រថ្នាក់បណ្ឌិតកិត្តិយស ផ្នែកទស្សនៈវិជ្ជា និងអភិវឌ្ឍន៍ ពីសាកលវិទ្យាល័យប៊ុនរ៉ាតថានី នៃព្រះរាជាណាចក្រថៃឡង់ដ៍ |
| ថ្ងៃទី ១៥ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១០ | ទទួលបានសញ្ញាប័ត្រ ថ្នាក់បណ្ឌិតកិត្តិយសផ្នែកទស្សនៈវិជ្ជា និងស្រាវជ្រាវកសិកម្មនៅសាកលវិទ្យាល័យស្រាវជ្រាវវប្បធម៌ពិភពលោកពី សាធារណរដ្ឋចិន |
| ថ្ងៃទី១៣ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០១០ | ទទួលបានសញ្ញាប័ត្រ ថ្នាក់បណ្ឌិតកិត្តិយស ទស្សនៈវិជ្ជា ផ្នែកភាពជាអ្នកដឹកនាំកិច្ចការព្រឹទ្ធសភា នៅសាកលវិទ្យាល័យ ឌឺអូជិនសឺមីណឺរឺ សហរដ្ឋអាមេរិក ៕ |
